Centralne Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego jedną z przyczyn trudności w uczeniu się
Wiele przypadków trudności w nauce, takich jak trudności w pisaniu i czytaniu, a także zaburzeń artykulacji i problemów językowych oraz często współistniejących z nimi zaburzeń emocjonalnych, ma swe źródło w trudnościach przetwarzania dźwięku na poziomie centralnym. Przyczyną tych zaburzeń jest brak pełnego wykorzystania słyszanego sygnału akustycznego przy prawidłowym jego odbiorze w strukturach obwodowych.
Centralne Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego, inaczej zwane niedosłuchem centralnym, to zaburzenia pracy zmysłu słuchu wynikające z nieprawidłowości na poziomie Centralnego Układu Nerwowego (przy prawidłowej budowie i pracy części obwodowej, czyli uszu).
Wiele z tych zaburzeń jest wynikiem niedotlenienia mózgu w czasie porodu, zapalenia opon mózgowych, urazów głowy i zatruć w dzieciństwie. U części dzieci zaburzenia przetwarzania słuchowego są wynikiem braku właściwej stymulacji układu słuchowego we wczesnym dzieciństwie na tle zaniedbań wychowawczych lub gdy przez dłuższy czas obecny jest nawet niewielki niedosłuch przewodzeniowy, będący najczęściej efektem przewlekłego, wysiękowego zapalenia ucha środkowego.
Centralne Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego najczęściej skutkują opóźnieniem rozwoju mowy lub zaburzeniem rozumienia mowy, a w dalszej konsekwencji powodują trudności w nauce, szczególnie czytania i pisania. Obserwacje wskazują na to, że około połowa dzieci z trudnościami w nauce, z dysleksją, z zaburzeniami uwagi oraz nadpobudliwością wykazuje właśnie zaburzenia przetwarzania dźwięków. W Polsce Centralne Zaburzania Przetwarzanie Słuchowego występuje u 5–7% dzieci w wieku 7–14 lat.
Możemy podejrzewać występowanie niedosłuchu centralnego, jeśli dziecko:
- Ma trudności ze słyszeniem w hałaśliwym środowisku lub podczas rozmowy telefonicznej,
- Ma trudności ze zrozumieniem wypowiedzi, gdyż przeszkadzają mu inne dźwięki (hałas nie tylko zagłusza głos innej osoby, ale rozbija jego wypowiedzi na niezrozumiale fragmenty),
- Jest bardzo wrażliwe na hałas,
- Ma problemy z określeniem kierunku, z którego dobiega glos,
- Nie potrafi utrzymywać skupienia na konkretnych bodźcach, zwłaszcza w przypadkach obecności rozpraszających hałasów,
- Bywa zmęczone po przebywaniu w głośnym środowisku,
- Miewa częste bóle głowy,
- Ma trudności z wykonywaniem kilkuetapowych poleceń, szczególnie tych podanych w jednym zdaniu,
- Ma kłopoty ze zrozumieniem długich rozmów,
- Nie rozumie wypowiedzi (słyszałem co powiedziałeś, ale nie wiem co masz na myśli),
- Ma osłabioną pamięć słuchowa (na przykład trudności z zapamiętaniem lub powtórzeniem usłyszanej informacji),
- Ma trudności z uczeniem się na pamięć i zapamiętywaniem sekwencji dźwięków (na przykład nazw dni tygodnia, miesięcy czy tabliczki mnożenia),
- Myli podobnie brzmiące słowa,
- Ma problemy z nauką języka obcego i poznawaniem nowego słownictwa,
- Nie zwraca uwagi na osobę mówiącą,
- Nadmiernie zwraca uwagę na bodźce słuchowe, które nie są istotne,
- Ma trudności z dobrą organizacją,
- Ma zaburzoną intonację (mowa monotonna, cicha, albo odwrotnie bardzo szybka i zbyt głośna),
- Ma iloraz inteligencji werbalnej niższy niż ilorazu inteligencji wykonawczej,
- Słabo radzi sobie podczas testów psycho-edukacyjnych opartych na bodźcach słuchowych,
- Ma problem z czytaniem, pisaniem, mową,
- Popełnia błędy ortograficzne typu słuchowego,
- Osiąga dziwnie niskie wyniki w nauce,
- Traci słuch.
Jeśli więc obserwujemy wyżej wymienione trudności, powinniśmy rozważyć przeprowadzenie diagnozy w kierunku centralnych zaburzeń przetwarzania dźwięków. Właściwa diagnoza (medyczna) pozwali, bowiem zaopiekować się dzieckiem w szkole. Poradnia psychologiczno – pedagogiczna wyda opinię wraz ze wskazówkami do pracy z dzieckiem na lekcjach, zaleci odpowiednie formy pomocy specjalistycznej dziecku w szkole i wskazówki do pracy w domu.
Aleksandra Kowalska – surdopedagog