Kiedy do logopedy

Zapytaj Ewę – panią logopedę

O prawidłowy rozwój mowy warto dbać tak samo uważnie, jak o zdrowie maluszka. Problemy z nabywaniem umiejętności komunikacyjnych , wady wymowy , kłopoty ze słuchem mogą być w przyszłości przyczyną problemów w nauce szkolnej oraz trudności z odnalezieniem się w grupie rówieśników naszego dziecka. Im wcześniej rozpoczniemy korygowanie nieprawidłowości, tym krótsza będzie ewentualnie terapia dziecka. Logopeda może pomóc maluchowi nie tylko w szybszym opanowaniu prawidłowej mowy, ale również wychwycić inne nieprawidłowości , które mogą być przeszkodą lub utrudnieniem w nauce szkolnej.

Pamiętać jednak należy ,że każde dziecko jest inne i rozwija się we własnym indywidualnym tempie rozwoju. Niektóre etapy rozwojowe mogą pojawić się wcześniej, inne później. Opóźnienie w ramach poszczególnych etapów rozwojowych nie powinno przekraczać pół roku.

Poniższe zestawienie prezentuje rozwój reakcji słuchowych i mowy dziecka od chwili urodzenia do 5-6 roku życia. Oznacza to, że większość dzieci wykonuje w w tym czasie czynności przygotowujące do opanowania systemu językowego związane ze słyszeniem, rozumieniem i mówieniem.

Jeśli masz wątpliwości – niezwłocznie skontaktuj się ze specjalistą.

Noworodek

  • reaguje zmrużeniem oczu lub nagłym rozluźnieniem rączek na bardzo głośne dźwięki

1-3 miesiąc życia

  • reaguje zmrużeniem oczu lub nagłym rozluźnieniem rączek na bardzo głośne dźwięki,

  • przestaje ssać , gdy słyszy głośny dźwięk,

  • wycisza się lub śmieje, gdy do niego mówimy, reaguje na głos bliskiej osoby nawet gdy jej nie widzi,

  • głuży wydając gardłowe dźwięki lub samogłoski,

  • używa krzyku i płaczu do sygnalizowania swoich potrzeb – inaczej płacze przy przemoczeniu, inaczej gdy jest głodne,

3-6 miesiąc życia

  • odwraca głowę w kierunku źródła dźwięku,

  • preferuje zabawki dźwiękowe, grzechotki, reaguje na muzykę,

  • budzi się z lekkiego snu, gdy ktoś głośno mówi,

  • reaguje na zmianę tonu naszego głosu,

  • gaworzy – powtarza ciągi sylab i dźwięków własnych lub zasłyszanych z otoczenia,

  • reaguje gaworzeniem na „ zagadywanie” przez bliskie osoby, uśmiecha się , porusza rękami i nogami,

  • uspakaja się słysząc znany głos

6-10 miesiąc życia

  • odwraca głowę w kierunku źródła dźwięku,

  • skupia uwagę, gdy do niego mówimy,

  • reaguje na zakaz „nie wolno”,

  • reaguje na swoje imię,

  • używa własnego głosu chcąc zwrócić na siebie uwagę, gaworzeniem nawiązuje dialog,

  • reaguje na szelest bibuły, grzechotkę, delikatne stukanie,

  • łączy dźwięki i powtarza sylaby np. ba-ba, da-da,

  • chętnie uczestniczy w zabawach paluszkowych typu „idzie rak”, „warzyła sroczka kaszkę” , zabawa „ kosi-kosi” itp.,

12 miesiąc życia

  • reaguje na zakaz „nie wolno”,

  • reaguje na swoje imię,

  • zwraca głowę w kierunku interesującego dźwięku,

  • budzi się z lekkiego snu, gdy ktoś głośno mówi,

  • używa własnego głosu chcąc zwrócić na siebie uwagę, gaworzeniem nawiązuje dialog, zaczepia,

  • próbuje naśladować głos mamy, taty pod względem rytmu i siły głosu,

  • pytane „gdzie mama?, gdzie tata?, gdzie lampa?” – rozumie i wskazuje palcem,

  • zachęcane wykonuje proste polecenia np. „daj”,

  • tańczy, porusza się i wydaje dźwięki w takt muzyki,

  • próbuje naśladować nasze ruchy,

  • intensywnie gaworzy np. „ ta-ta-ta, ma-ma-ma, da-da-da, ba-ba-ba, na-na-na,”

  • mogą pojawić się pierwsze słowa „mama, tata, baba”, pokazuje np. „pa-pa”, nie,

  • naśladuje odgłosy zwierząt, wypowiada niektóre onomatopeje,

  • wykorzystuje gesty lub mimikę, by spytać lub poprosić o coś,

12-18 miesiąc życia

  • reaguje na zakaz „nie wolno”

  • reaguje na swoje imię wołane z drugiego pokoju,

  • reaguje na polecenia i pytania typu „chodź, daj buzi, zrób pa-pa”,

  • naśladuje wiele wypowiadanych przez ciebie słów, mówi 3 lub 4 słowa,

  • zamiast słów stosuje wyrażenia dźwiękonaśladowcze: „bach,hau,am,”itp,

  • słucha z zainteresowaniem prostych piosenek, wierszyków, krótkich opowiadań,

  • poproszone wskazuje poprawnie niektóre części ciała np. „oko, ucho, nos”,

  • potrafi wskazać często nazywane przez nas przedmioty,

  • tańczy przy muzyce,

18-24 miesiąc życia

  • pokazuje różne części ciała,

  • spełnia proste polecenia np. „daj lalę, włóż piłkę do szafy” itp.

  • odpowiada na pytania np.”czy chcesz więcej?”,

  • śpiewa i tańczy przy muzyce,

  • ma coraz bogatszy słownik, mówi od 20-30 słów,

  • powtarza wielokrotnie wyrazy zasłyszane z otoczenia,

  • zaczyna łączyć dwa wyrazy, tworzy wyrażenia typu „ nie chcę, mamo daj”,

  • wymawia samogłoski : a,u,i,o,e,y, oraz spółgłoski ; m,b,p,t,n,,ł, j,d,

  • upraszcza – tzn może mówić początek lub koniec słowa,

  • nazywa to, czego chce: auto, soczek mleko itp.,

  • potrafi naśladować glosy zwierząt, wskazując odpowiedni obrazek,

2-3 rok życia

  • nazywa większość przedmiotów znanych z otoczenia,

  • wymawia poprawnie coraz więcej głosek np. :k,g,l , trudne głoski zastępuje łatwiejszymi np. sz -s/ś, cz- c/ć, ź-z/ź, r-l/j’

  • pyta „co to jest?, stosuje przeczenia, zaczyna używać liczby mnogiej,

  • pytane wymawia swoje imię,

  • wykonuje bardziej złożone polecenia np. ”weź lalkę i chodź do mamy”,

  • wskazuje różne części ciała,

  • słucha radia i telewizji na tym samym poziomie głośności co inni członkowie rodziny,

  • zadaje pytania interesując się otoczeniem,

3-4 rok życia

  • słyszy, rozumie i reaguje na głos dobiegający z innego pomieszczenia,

  • mówi coraz więcej zdaniami, opowiada proste bajki lub wymyślone historyjki,

  • jest rozumiane przez osoby obce,

  • coraz więcej pyta, odpowiada na proste pytania,

  • zwykle mówi płynnie, czasem mogą pojawić się chwilowe okresy niepłynności mowy – powtórzenia dźwięków , sylab, wyrazów, przeciągania głosek – tzw rozwojowa niepłynność mowy,

  • wymawia poprawnie coraz więcej głosek np. :k,g,l , ś ,ź ć,dź, trudne głoski zastępuje jeszcze łatwiejszymi np. sz -s/ś, cz- c/ć, ź-z/ź, r-l/j’

4-5 rok życia

  • z uwagą słucha prostego opowiadania, potrafi odpowiedzieć na proste pytania związane z treścią, opowiada prostą historyjkę,

  • buduje bogate zdania używa coraz więcej przymiotników,

  • stosuje podstawowe reguły gramatyczne, choć czasem je jeszcze myli,

  • może wymawiać poprawnie coraz więcej głosek np. sz, ż, cz, dż,,r,

5-6 rok życia

  • mowa jest wyraźna i poprawna , prawidłowo wymawia wszystkie głoski języka polskiego,

  • poprawnie buduje zdania stosując reguły gramatyczne,

  • odpowiada na bardziej złożone pytania używając zdań złożonych,

  • opowiada co widzi na ilustracji, opowiada dłuższe bajki, rozumie morał,

  • potrafi rozmawiać z osoba obca nie odbiegając od tematu,

  • używa słów określających stosunki przestrzenne, prawidłowo interpretuje znaki symboliczne, nazywa figury geometryczne,

  • rozumie trudne i złożone polecenia ,

Do logopedy bezwzględnie powinni zgłosić się rodzice tych dzieci, których:

  • mowa jest opóźniona,

  • nieprawidłowa np. malec wsuwa język między zęby, sepleni, mówi „przez nos” choć nie jest przeziębiony,

  • gdy dziecko nie unosi języka za górne zęby lub sprawia mu to duży kłopot,

  • gdy dziecko ma problemy z połykaniem, gryzieniem, żuciem,

  • gdy dziecko nawykowo oddycha przez usta,

  • gdy dziecko nadmiernie się ślini lub gdy nawykowo ssie kciuk,

  • gdy nagle pojawiła nie niepłynność w mowie dziecka,

  • gdy dziecko już mówiło i bez widocznej przyczyny mówi wyraźnie mniej,

Wskazane sytuacje są dla rodziców sygnałem do podjęcia szybkich działań i szukania pomocy specjalisty.

Wizyty u logopedy są ciekawe i przyjemne dla dzieci,, a ćwiczenia łatwe do powtarzania w domu. Warto z nich skorzystać dla dobra maluszka.

Ewa Kuśka

Neurologopeda

Specjalista wczesnego wspomagania rozwoju małego dziecka